نشریه علمی شهر ایمن
ارزیابی تاب‌آوری کالبدی با استفاده از مدل TOPSIS - AHP با تأکید بر مسکن (نمونه موردی مطالعه شهرستان‌های کشور)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد طراحی شهری؛ دانشگاه تبریز؛ دانشکده عمران گروه معماری و طراحی شهری
2 استادیار گروه جغرافیا؛ دانشگاه لرستان
3 ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری؛ گرایش (برنامه‌ریزی مسکن و بازآفرینی شهری) دانشکده علوم جغرافیایی؛ دانشگاه خوارزمی
چکیده
تاب‌آوری با توجه به وقوع سوانح طبیعی و یا انسان ساخت در دنیای امروز از مسائل بسیار اساسی است. فرآیند تاب‌آوری مسکن بایستی از توانایی لازم برای پیش‌بینی حوادث و پیشگیری تحمیل تلفات جانی و مالی به شهروندان برخوردار باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی توصیفی - تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات کالبدی سازه‌ای است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تاب‌آوری کالبدی در برابر سوانح طبیعی و با تأکید بر واحد‌های مسکونی و کیفیت مساکن در برابر سوانح طبیعی است. قلمرو مورد مطالعه همه شهرستان‌های کشور می‌باشد. برای دستیابی به اهداف تحقیق شاخص‌های منتخب کیفیت مصالح و تراکم خانوار در واحد مسکونی استخراج شد؛ و مجموعا 17 شاخص شد. جهت وزندهی به شاخص‌‌ها از مدل ahp و برای ارزیابی و رتبه‌بندی تاب‌آوری کالبدی هریک ازشهرستان‌های کشور با کمک مدل تصمیم‌گیری تاپسیس مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته و برای تحلیل الگوی شاخص‌های تاب‌آوری مسکن از خودهمبستگی فضایی (Moran's) استفاده شده و برای تولید نقشه ازمحیط gis استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد؛ که ضریب خطا کلیه شاخص‌‌ها کوچکتر از 0.1 است. شاخص نسبت واحد‌های مسکونی دارای اسکلت فلزی بیشتر از 300 متر با وزن 0.148 بیشترین وزن را دربین شاخص‌‌ها دارا است. در شهرستان‌های کشور به لحاظ تاب‌آوری در وضعیت متوسط هستند شهرستان‌هایی که در مرکز کشور واقع شده‌اند. تحلیل فضایی تاب‌آوری مسکن به صورت کلی در کشور از الگوی خوشه‌ایی پیروی می‌کند. در وضعیت مطلوب واقع شده‌اند و شهرستان‌هایی که در حاشیه کشور واقع شده‌اند در وضعیت نامطلوب واقع شده‌اند.
کلیدواژه‌ها
)