طراحی مدل انتقال تکنولوژی در حوزه فراساحل صنعت نفت و گاز کشور: رویکرد آمیخته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیریت صنعتی دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

2 دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

3 منطقه ۲۲،میدان دریاچه ،بلوار جوزانی غربی،شهرک آسمان ،آسمان ۱۱،طبقه ۱۸. واحد۲

چکیده

وجود نفت و گاز و سایر منابع فسیلی به عنوان ثروت های خدادادی در ایران، نقش قابل توجهی در روند توسعه این کشور دارد. یکی از عوامل اساسی در راستای بهره برداری بهبنه از این میادین نفتی و گازی، در اختیار داشتن تکنولوژی های مرتبط با این حوزه است. برای کاستن فاصله تکنولوژی بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای درحال توسعه، انتقال تکنولوژی بعنوان یکی از گزینه‌های کاهش شکاف فناوری در نظر گرفته می شود. هدف این مطالعه، ارائه مدل مناسب انتقال تکنولوژی در حوزه فراساحل نفت و گاز می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند، 18 نمونه انتخاب شده است. در ابتدا با انجام مصاحبه با این خبرگان و سپس بهره گیری از تکنیک کیفی تحلیل تم، 8 عامل موثر بر انتقال تکنولوژی مناسب شناسایی شدند. در گام بعدی با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری مدل نهایی پژوهش ارائه گردید. این مدل دارای 5 سطح بوده که به ترتیب اهمیت، سطح پنجم: عوامل دولتی، عوامل مالی و اقتصادی، سطح چهارم: ماهیت تکنولوژی، سطح سوم: ویژگی های سازمان انتقال دهنده، سطح دوم: مدیریت و رهبری، منابع انسانی و سطح اول: ویژگی های سخت افزاری و نرم افزاری سازمان گیرنده تکنولوژی می باشند. در نهایت به منظور بهبود و تسهیل در فرایند انتقال تکنولوژی پیشنهاداتی ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • آذر، عادل، خسروانی، فرزانه، جلالی، رضا (1392)، تحقیق در عملیات نرم (رویکردهای ساختاردهی مسئله)، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی، تهران.
  • الفت، لعیا، شهریاری‌نیا، آرش (1393)، مدل‌سازی ساختاری تفسیریِ عوامل مؤثر بر انتخاب همکار در زنجیره تأمین چابک، نشریه مدیریت تولید و عملیات، دوره 5، شماره 2.
  • الیاسی، مهدی، میرزایی، حسین، صفردوست، عاطیه (1396)، آسیب‌شناسی فرآیند انتقال فناوری (مورد مطالعه: انتقال فناوری نوعی سلاح شکاری از کشور ترکیه)، دو فصلنامه توسعه فناوری صنعتی، شماره 29، بهار و تابستان 1396، صفحه 100-89.
  • بابایی، نیلوفر، اسماعیل­نیا، علی اصغر، دامن­کشیده، مرجان و امام‌وردی، قدرت‌اله (1398)، محاسبه انتشار تکنولوژی در بخش بالادستی صنعت نفت و اثر آن بر هزینه تولید نفت و گاز در ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال 15، شماره 60: 163- 190.
  • باقرزاده، مجید، مفتاحی، جلال (1390)، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت انتقال تکنولوژی صنایع کمپرسور اسکرو در شرکت‌های ایرانی، نشریه فراسوی مدیریت، شماره 16، صفحه 154-125.
  • ترکان، امین (1388)، عوامل ایجاد موفقیت در انتقال فناوری، مجله رهیافت، شماره 29، صفحه 45-15.
  • تقوی‌فرد، محمدتقی، مقیمی، بهزاد، هوشنگی، محسن (1394)، انتخاب روش مناسب انتقال تکنولوژی با استفاده از روش دیمتل و فرایند تحلیل شبکه‌ای در دو شرکت بزرگ تولیدی ظروف چینی خراسان، فصل‌نامه مدیریت توسعه فناوری، شماره 4، دوره 2، صفحه 100-75.
  • حاجی‌حسینی، حجت‌اله، محمدی، مهدی، حمیدی، مهدی (1392)، دسته‌بندی عوامل و معیارهای مؤثر در انتخاب روش مناسب انتقال تکنولوژی، فصل‌نامه صنعت و دانشگاه، سال 6، شماره 21 و 22، دوره 2، صفحه 36-20.
  • حاصلی، غلام‌رضا، حکمی‌نسب، سعید، حسنی، علی‌اکبر (1396)، آسیب‌شناسی روش‌های انتقال فنّاوری در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی با به‌کارگیری الگوی CIPP، فصل‌نامه مدیریت نوآوری، دوره 6، شماره 3، صفحه 112-81.
  • خلیل، طارق (1392)، مدیریت تکنولوژی: رمز موفقیت در رقابت و خلق ثروت»، ترجمه سید محمد اعرابی، داود ایزدی، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ویرایش اول، چاپ هفتم.
  • خمسه، عباس، صادقی مرزناکی، یداله، حسینی شکیب، مهرداد، ترابی، تقی (1400) شناسایی و اولویت‌بندی توانایی‌های کلیدی تأثیرگذار بر موفقیت فرآیند انتقال تکنولوژی در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، مدیریت فردا، دوره 19، شماره 65: 185- 200.
  • رضایی‌پندری، عباس، یکه زارع، محسن (1396)، طراحی مدل ساختاری تفسیری انتقال فناوری موفقیت‌آمیز در راستای رسیدن به توسعه پایدار، پژوهش‌های مدیریت در ایران، شماره 1، دوره 20، صفحه 79-61.
  • شهیدی، محمدتقی (1390)، انتقال تکنولوژی و صنعتی کردن کشورهای در حال توسعه، انتشارات دانشگاه تهران.
  • صادقی مرزناکی، یداله، حسینی شکیب، مهرداد، خمسه، عباس؛ و ترابی، تقی (1400)، ارائه الگوی نوآورانه توانایی‌های انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی ایران، پژوهش‌های مدیریت عمومی، دوره 14، شماره 53: 199-226.
  • طالشیان، احمد و شیرازی، بابک (1395)، اولویت­بندی روش­های مناسب انتقال تکنولوژی در صنایع لبنی استان مازندران با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی فازی، فصلنامه رشد فناوری، سال 12، شماره 46، 51-60.
  • عابدی جعفری، حسن، تسلیمی، محمد سعید، فقیهی، ابوالحسن، شیخ‌زاده، محمد (1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، نشریه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 10، صفحه 198-151.
  • عابدی، زهرا (1390)، تنگناهای ساختاری علمی- صنعتی و تکنولوژیک کشور و راهبردهای لازم برای انتقال و توسعه موفق تکنولوژی، نشریه رهیافت، شماره 20، صفحه 83-42.
  • عزیری، مجتبی، صبحیه، محمدحسین، بمانیان، محمدرضا (139)، جایگاه و اهمیت مدیریت انتقال تکنولوژی در صنعت نفت کشور، مجله مدیریت پروژه، شماره 16، صفحه 196-185.
  • علی‌احمدی، علی‌رضا، توکلی، علی‌رضا (1390)، نگرشی جامع به انتقال تکنولوژی، نشریه تدبیر، شماره 109.
  • غلام­نژاد، میلاد، موحدی، مسعود، منطقی، منوچهر و علی­یاری، شهرام (1400)، ارائه مدل سنجش موفقیت انتقال فناورى در صنایع پتروشیمى ایران، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره 9، شماره 4: 75-98.
  • غلام­نژاد، میلاد، موحدی، مسعود، منطقی، منوچهر و علی­یاری، شهرام (1401)، ارائه مدل سرمایه ساختاری با محوریت انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی ایران، مدیریت نوآوری، سال 11، شماره 2: 105-145.
  • فارسیجانی، حسن و ترابنده، محمدعلی (1392)، تبیین نقش انتقال تکنولوژی در QFD فازی برای رقابتی شدن محصول مورد مطالعاتی شرکت ایران ترانسفوری، مدیریت صنعتی، دوره 5، شماره 2: 103-120.
  • فقه مجیدی، علی، احمدزاده، خالد و گودینی، سعیده (1395)، بررسی آزادسازی، توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای اوپک، فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، سال 5، شماره 16: 97-120.
  • فقیه‌نصیری، مریم، نیازی آذر، کیومرث (1394)، طراحی مدل جهت انتقال فناوری نوین در نظام آموزش عالی، فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی، سال 3، شماره 6، صفحه 66-55.
  • مهدی‌زاده، محمود، حیدری، هادی، میرزایی، یاسر (1393)، شناسایی عوامل مؤثر بر انتقال فناوری، فصلنامه تخصصی پارک‌ها مراکز رشد، شماره 25، دوره 7، صفحه 10-3.
  • Amsden, A.H., and F. Ted Tschang (2003), A new approach to assessing the technological complexity of different categories of R&D (with examples from Singapore). Research Policy, 32(4): 553-572.
  • Awny, M. (2010), Transfer and Implementation Processes in Developing Countries. International Journal of Technology Management, 32(1/2), pp. 213–220.
  • Bach, L., Cohendet, P., & Schenk, E. (2002), Technological Transfers from the European Space Programs: A dynamic View and Comparison with other R&D Projects. Journal of Technology Transfer, 27, pp. 321–338.
  • Bolatana, S., Sitki, G., Lutfihak, A., Selim, Z. (2016), The Impact of Technology Transfer Performance on Total Quality Management and Quality Performance. 12th International Strategic Management Conference, Aladdin Keykubat University, Antalya, Turkey, ISMC 2016, pp 28-30.
  • Braun, V. and Clarke, V. (2006), Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2).
  • Chehrehpak, Mehri, Alireza Alizadeh, and Salman Nazari-Shirkouhi (2018), An empirical study on factors influencing technology transfer using structural equation modelling. International Journal of Productivity and Quality Management 23.3: 273-288.
  • Chen, Y. (1995), Teaching material in technology transfer, Jongli City: Yuan Ze University Press.
  • Cheraghali, Mohammad Hasan, Masoud Ahmadvand, and Hossein Eghbali (2019), Identification and Ranking Effective Factors Transferring Technology in Iran’s Oil Industry Using by Fuzzy Analytic Network Process. Available at SSRN 3390500.
  • Chiesa, V. and Manzini, R. (1998), Organizing for Technological Collaborations: a Managerial Perspective, R&D Management, 28(3), pp.199-212.
  • Cuddington, John T. (2000), Finding Costs in the US Petroleum Industry: Assessing the Opposing Effects of Technological Change and Depletion with Error Correction Modeling. No. 00-03.
  • Cuddington, John T., and Diana L. Moss. (2001), Technological change, depletion, and the US petroleum industry. American Economic Review 91.4: 1135-1148.
  • Distanont, Anyanitha, Orapan Khongmalai, and Pranee Kritpipat (2018), Factors affecting technology transfer performance in the petrochemical industry in Thailand: A case study." WMS Journal of Management 7.2: 23-35.
  • Forbes, K.F and Zampelli, E.M. (2000), technology and the exploratory success rate in the U. S. offshore. The Energy Journal, 21(1), 109-120.
  • Ford, D. (1998), Develop Your Technology Strategy, Long range planning, 21(5), pp. 85-95.
  • Hafeez, A., Shamsuddin, A.B., Saeed, B., Mehmood, A., & Andleeb, N. (2020), Exploring the impact of absorptive capacity on technology transfer effectiveness: a conceptual framework. International Journal of Scientific & Technology Research, 9(3), 4779-4792.
  • Handoko, F. (2017), Constructing Knowledge and Technology Transfer Model for SMEs Technology Development in Emerging Economies. International Journal of Pedagogy and Teacher Education (IJPTE), Vol. 1, Issue 2.
  • Huang, J., Tzeng, G., Ong, Ch. (2005), Multidimensional Data in Multidimensional Scaling Using the Analytic Aetwork Process, Pattern Recognition Letters, 26, 755-767.
  • Jabar, J. (2012), Strategic Technology Alliances, Technology Transfer and the Performance of Malaysian Manufacturers. Journal of Engineering and Technology (JET), 3, 69-98.
  • Jih-Ming Hsu, (2010), Effectiveness of Technology Transfer Measures in Improving SME Productivity: An Empirical Study of Taiwan, The Journal of American Academy of Business, Cambridge, 15(2), pp. 206-212.
  • Kannan, G., Haq, A.N., Sasikumar, P., Arunachalam, S. (2008), Analysis and Selection of Green Suppliers Using Interpretative Structural Modeling and Analytic Hierarchy Process, International Journal of Management and Decision Making, 9(2), pp. 163-82.
  • Khalil, TM. (2000), Management of technology: The key to competitiveness and wealth creation. McGraw-Hill Science, Engineering & Mathematics.
  • Kirkland, J. (1999), Introduction, in Kirkland, J. "Barriers to International Technology Transfer", Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
  • Kunnumkal, C.M. (2014), Transfer of rural technology for India’s growth – a model, Journal of Rural Development, 23(1), pp. 99-113.
  • Lai, W.H. Tsai, C.T. (2009), Fuzzy rule-based analysis of firm’s technology transfer in Taiwan’s machinery industry, Expert Systems with Applications 36, pp.12012–12022.
  • Lee, Y.G. & Song, Y.I. (2017), Selecting the Key Research Areas in Nano technology Field Using Technology Cluster Analysis: a Case study Based on National R&D Programs in South Korea, Technovation, 27(1–2), pp. 57-64.
  • Lindholt, Lars (2015), The tug-of-war between resource depletion and technological change in the global oil industry 1981–2009. Energy, 93: 1607-1616.
  • Marcotte, C., Niosi, J. (2005), Small and Medium-sized Enterprises Involved in Technology Transfer to China. What did their Partners Learn?, International Small Business Journal, 23(1), pp. 27–47.
  • Mathiyazhagan, K., Govindan, K., Noorulhaq, A., Geng, Y. (2013), An ISM Approach for The Barrier Analysis in Implementing Green Supply chain Management, Journal of Cleaner Production, 47(0): 283-297.
  • Neal, W.H., Bell, M.R.G., Hansen, C.A., & Siegfried, R.W. (2007), Oil and gas technology development. Working Document of the NPC Global Oil & Gas Study, 1-8.
  • Nieves, L.D., Inmaculada, A.D., & Petra, D.S.P. (2016), Technological knowledge assets in industrial firms. R&D Management, 36(2), 189–203.
  • Samwel, M., Chegea, D., Wanga, S., Leparan, S. (2019), Influence of Technology Transfer on Performance and Sustainability of Standard Gauge Railway in Developing countries, Journal of Technology in Society, Vol. 56, pp. 79-92.
  • Sazali, A.W., Haslinda, A., Jegak, U., Raduan, C.R. (2010), Inter-Firm Technology Transfer and Performance in International Joint Venture Firms. International Journal of Business and Management, 5(4), pp. 93-103.
  • Schacht, W.H. (2007), Technology Transfer: Use of Federally Funded Research and Development (2-3). Washington, D.C: Congressional Research Service, Library of Congress.
  • Sharma, V., Attri, R. Dev, N. (2013), Interpretive Structural Modeling (ISM) Approach: An Overview, Research Journal of Management Sciences, 2(2): pp. 3-8.
  • Spann, M.S., Adams, M., & Sounder, E. (1995), Measures of Technology Transfer Effectiveness: Key Dimensions and Differences in their use by Sponsors, Developers and Adopters, IEEE Transactions on Engineering Management, 42, pp. 19–29.
  • Thurston, Jeff (2004), Sources of innoviation in the upstream oil and gas industry: demand pull and technology push, E&D technology diffusion, volume 16.
  • Torkkeli, M. & Tuominen, M. (2012), The contribution of technology selection to core competencies, International Journal of Production Economics, 77(3), pp. 271–284.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار