تحلیل تاب آوری زیرساخت های حیاتی شهری با رویکرد چرخه سازگاری در برابر مخاطرات نمونه موردی کلانشهر تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

تاب آوری به عنوان پاسخی سازگار و انعطاف پذیر در برابر شوک ها و مخاطرات بحران زا قلمداد می‌شود که به سیستم‌های پیچیده از جمله سیستم‌های زیرساختی حیاتی اجازه برنامه‌ریزی، جذب، بازیابی و سازگاری با شرایط جدید را می‌دهد. با علم به این موضوع و با توجه به اهمیت تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی به خصوص در مناطق کلان‌شهری که حجم بزرگی از جمعیت و سیستم های بزرگی از شبکه‌های زیرساختی حیاتی را دارند،، پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با بهره گیری از مدل چرخه سازگاری تاب آوری (RAC) به تحلیل ظرفیت تاب‌آوری زیرساخت های حیاتی کلان‌شهر تبریز بپردازد در این راستا،با تحلیل ظرفیت تاب‌آوری زیرساختی در پنج زیرساخت برق، گاز، آب، حمل ونقل و مخابرات در قالب مدل چهار مرحله‌ای چرخه سازگاری تاب‌آوری در کلان‌شهر تبریز پرداخته شد. بدین منظور به روش دلفی هدفمند و با ابزار مصاحبه و پرسشنامه و با استفاده از دیدگاه 30 کارشناس به گردآوری داده های تحلیلی اقدام شد. برای تحلیل داده ها از مدل شباهت به گزینه ایده آل فازی (FTOPSIS) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بر اساس چهار مرحله مدل چرخه سازگاری تاب آوری، زیرساخت‌های انرژی در کلان‌شهر تبریز یعنی برق و گاز نیازمند ایجاد ظرفیت مانایی و بازیابی به خاطر ضعف‌های اساسی موجود با توجه به سنجه های تحلیلی در دو مرحله اول فروپاشی و سازماندهی مجدد می‌باشند. از سوی دیگر زیرساخت حیاتی آب نیازمند ایجاد ظرفیت تاب‌آوری مبتنی بر رشد و توسعه به خاطر اولویت آن در مراحل بهره وری و تعادل در مدل چرخه سازگاری تاب آوری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات